Nerwica często bywa mylona z: „nerwami”, drażliwością, napięciem. Stany te potocznie bywają określane nerwicą, lecz w rzeczywistości jej nie opisują. Charakter tego stanu opisano poszukując sposobu na leczenie nerwicy. Jest ona ściśle powiązana z okresem dzieciństwem i wieloma wewnętrznymi konfliktami, jakie wówczas przeżywa dziecko.
Przyczyny, charakter i leczenie nerwicy
Nerwica nie jest nerwowością, a przeżywaniem silnego dyskomfortu psychicznego, który wiąże się główne wewnętrznymi konfliktami. W psychologii uznaje się, że konflikty te nie muszą być uświadomione. Nerwica – jest to zespół przykrych objawów, które kształtowały się w dzieciństwie w relacjach z rodzicami. Często problem wynika wyłącznie z tego, że wielu wydarzeń z dzieciństwa się nie pamięta, (co jest naturalne ze względu na tzw. amnezje dziecięcą – zwykle nie pamięta się większości wydarzeń do 7 roku życia). Do odkrycia tego potrzebny jest proces psychoterapii i psycholog/psychoterapeuta, aby zrozumieć wpływ tych doświadczeń na funkcjonowanie dorosłego i ustabilizować jego stan emocjonalny. Na tym polega leczenie nerwicy. Trzeba przy tym zaznaczyć, że leczenie poprzez psychoterapię niekoniecznie wiąże się z farmakoterapią ( przyjmowaniem leków przypisywanych przez psychiatrę), choć może zaistnieć taka potrzeba.
Rodzaje nerwic
Istnieje kilka rodzajów nerwic, lecz trzeba zaznaczyć, że obecnie coraz rzadziej się je diagnozuje pod ich właściwą nazwą. Wynika to z konstrukcji klasyfikacji zaburzeń i chorób, które zmieniły te nazwy. Obecnie nie używa się więc tytułowego pojęcia. Jest to kwestia specjalistycznego języka, którym operują psychiatrzy i psycholodzy. Nerwice jednak stale są leczone i są powodem zgłaszania się po pomoc przez miliony ludzi na całym świecie.
Wśród klasycznych nazw, które występują do dzisiaj, należy wymienić nerwicę:
- natręctw – skupioną głównie na natrętnych myślach i czynnościach (które mają rozładować napięcie wewnętrzne),
- lękową – w której lęk wysuwa się przed wszystkie inne objawy,
- histeryczną – bardzo poważny stan, w którym można nawet stracić wzrok lub być sparaliżowanym (w obu przypadkach bez choroby fizycznej),
- neurasteniczną – gdzie na pierwsze miejsce wysuwa się rozdrażnienie i przemęczenie,
- i hipochondryczną – w której Pacjent nadmiernie skupia się na swoim stanie zdrowia.
Formalnie w leczeniu psychoterapią nie używa się diagnoz, koncentrując się w obecnej nomenklaturze na podstawowym objaw – jakim jest lęk i rozumieniu jego funkcji w życiu pacjenta. Najczęściej stan nerwicowy określa się więc obecnie zaburzeniami lękowymi. Nie jest to jednak jedyny, najważniejszy objaw nerwicy.
Objawy osiowe stanu nerwicowego
Najważniejsze objawy nazywane są osiowymi i występują w każdym stanie nerwicowym bez względu na jego rodzaj – a także wtedy, gdy wymienione wyżej objawy w różnych rodzajach nerwicy nie są wyraźne. Należą do nich:
- wspomniany już lęk i/lub dyskomfort psychiczny – lęk przyjmuje różną postać (mówi się m.in. o wolno płynącym czy skrystalizowanym), natomiast dyskomfort psychiczny jest często cierpieniem bez wyraźnej przyczyny,
- zaburzenia wegetatywne – są to różne, przykre objawy ze strony ciała,
- błędne koło – które jest wynikiem pojawiania się objawów somatycznych, które z kolei mogą pogarszać stan psychiczny, a ten wzmacnia objawy ze strony ciała itd.,
- i egocentryzm – który jest tutaj wyrazem cierpienia, a przez pogarszający się stan skupia uwagę chorego na objawach, przez które cierpi.
Schemat ten można zastosować do autodiagnozy i porozmawiać o tym z lekarzem lub od razu udać się do psychoterapeuty.
Zaburzenia psychosomatyczne
Odmianą stanu nerwicowego, ale też objawem osiowym, są więc również zaburzenia ze strony ciała: napięcia, bóle, a nawet niedowłady ciała. Psychoterapeuci z Pracowni Integra w Białymstoku zwracają na to uwagę, gdyż z powodu tych trudności Pacjenci często poszukują pomocy udając się do lekarza rodzinnego lub innych specjalistów. Dzieje się tak, ponieważ objawom somatycznym nie musi towarzyszyć cierpienie psychiczne. Doświadczony lekarz rozpozna jednak ten stan i skieruje Pacjenta do psychologa lub psychoterapeuty, gdzie podjęte zostanie właściwe leczenie nerwicy.
fot. Steven Cambell “Portret Roberta Urquharta omawiającego test RuNeurotic”; – artnet.com